Podsumowanie

konkursu historyczno-literackiego „Ziarna historii mojej ziemi”, zorganizowanego w roku szkolnym 2024/2025 przez Strzeleckie Bractwo Kurkowe Dworu Karwacjanów w Gorlicach dla młodzieży szkół podstawowych powiatu gorlickiego, pod patronatem Króla Kurkowego A.D. 2024 Stanisława Muchy-Słomskiego – „Stanisława I Wytrwałego”oraz Marszałków: Grzegorza Dutki i Aleksandra Wójcika.

W okresie od listopada 2024 do lutego 2025 roku Bractwo Kurkowe zorganizowało cykl prezentacji w szkołach podstawowych powiatu gorlickiego. Tematyka prelekcji na spotkaniach z młodzieżą obejmowała historię Bractw Kurkowych w Polsce począwszy od XIII wieku, prezentację stroju kontuszowego jako stroju narodowego polskiego, a także pogadankę na temat broni palnej począwszy od wynalezienia prochu czarnego.

Na zakończenie każdego spotkania Bracia Kurkowi zaprosili uczestników do udziału w konkursie historyczno-literackim o nazwie: „Ziarna historii mojej ziemi”, do „podróży w przeszłość w poszukiwaniu ludzkich losów i czynów”. Jednym z celów konkursu było poszukiwanie osób związanych z ziemią gorlicką, szczególnie zasłużonych w dziele odzyskania niepodległości przez Polskę, przywrócenie i ocalenie pamięci o „cichych bohaterach”, często bezimiennych, wydobycie z mroków historii zdarzeń zapisanych w pamięci rodziców, dziadków, mieszkańców ziemi gorlickiej przekazywanych ustnie z pokolenia na pokolenie. Celem nadrzędnym zaś – propagowanie postaw patriotycznych wśród młodzieży.

Szczegóły konkursu, zasady uczestnictwa i wszelkie informacje zawierał powszechnie dostępny regulamin konkursu, uczestnictwo w konkursie wymagało zgody i wiedzy rodziców lub opiekunów oraz potwierdzonego przez dyrektora szkoły zgłoszenia do konkursu.

Prezentacje brackie odbyły się w szkołach podstawowych w Łużnej, Staszkówce – z udziałem uczniów ze szkoły podstawowej w Sitnicy, następnie Szalowej, Szymbarku, oraz w gorlickich szkołach nr 4, 5 i 6. Na prezentację w szkole podstawowej nr 5 w Gorlicach zaproszono również uczestników ze szkoły podstawowej w Stróżówce.

Do konkursu zgłosiły się dzieci i młodzież z gmin: Biecz, Gorlice, Moszczenica, a z miasta Gorlice tylko jedna szkoła – nr 6.

W wyznaczonym terminie do 31 marca 2025 roku otrzymaliśmy 17 prac, napisanych przez dzieci z 6 szkół podstawowych powiatu gorlickiego, a w szczególności:

GMINA BIECZ

• Szkoła Podstawowa im. bpa Marcina Kromera w Bieczu: 3 prace

• Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Rożnowicach: 2 prace

• Szkoła Podstawowa im. św. Jana Pawła II w Sitnicy: 4 prace

GMINA GORLICE

• Szkoła Podstawowa im. św. Jadwigi Królowej w Klęczanach: 1 praca

MIASTO GORLICE:

• Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Ziemi Gorlickiej: 4 prace

GMINA MOSZCZENICA:

• Szkoła Podstawowa im. św. Jana Pawła II w Staszkówce: 3 prace

Należy podkreślić, iż w konkursie wzięły udział dzieci ze szkół, w których nie było prezentacji brackich, a jedynie przekazano informację o konkursie – chodzi o szkoły podstawowe z Biecza, Rożnowic i Klęczan, co zasługuje na szczególne wyróżnienie biorąc pod uwagę fakt, iż w szkołach, w których odbyły się prezentacje nie było żadnego odzewu ( Łużna, Szalowa, Szymbark, Stróżówka i gorlickie szkoły nr 4 i 5.)

Z powyższego zestawienia wynika, iż najwięcej – bo aż 9 prac zgłosiły dzieci z Gminy Biecz. Z kolei docenić należy, iż najmniejsza pod względem liczby uczniów szkoła z wyżej wymienionych – w Sitnicy przekazała aż 4 opracowania konkursowe ( w 5 osobowej klasie VIII cztery uczennice wzięły udział w Konkursie).

Autorami prac konkursowych w większości były dzieci z klas ósmych ( 11 prac) i siódmych (5 prac). Najmłodszą uczestniczką konkursu była uczennica klasy IV szkoły podstawowej nr 1 w Bieczu, co zasługuje na szczególne wyróżnienie zarówno dla niej jak i dla nauczyciela prowadzącego.

W dniu 29 maja 2025 roku w Gorlicach miało miejsce posiedzenie 9 – osobowej komisji konkursowej pod przewodnictwem Patrona Konkursu Stanisława Muchy- Słomskiego.

WNIOSKI KOMISJI KONKURSOWEJ

1. Komisja podkreśla wysoki poziom wszystkich nadesłanych prac konkursowych. Niektóre z nich niosą duży ładunek emocjonalny, gdyż opisują historie rodzinne, bazując na przechowywanych od lat pamiątkach i dokumentach z przeszłości, a także na ustnych przekazach żyjących potomków bohaterów.

2. Większość prac konkursowych opiera się na bogatych materiałach źródłowych, dołączonych w formie skanów lub zdjęć do opracowań. Autorzy zamieszczają również wykaz źródeł – materiałów na podstawie których budowali swoją opowieść.

3. Niektóre z prac wyróżniają się dużym rozmachem literackim, potwierdzającym dojrzałość warsztatu autorów i spore kompetencje humanistyczne. Przy tym rzetelnie ukazują faktografię i relację historyczną.

4. Większość prac konkursowych – oprócz tła historycznego na tle którego opisane są losy bohaterów – zawiera również własne komentarze, osobiste refleksje i oceny, przy czym są one wyrażone w sposób naturalny, bez zbędnego patosu.

5. Wśród 17 prac konkursowych – jedna jest pracą zbiorową, która wyróżnia się na tle innych – jest to to zapis ustnej relacji wysłuchanej przez autorki od bezpośredniego świadka ukazywanych wydarzeń.

6. Spośród 17 prac Komisja konkursowa przyznała maksymalną liczbę punktów, tj. 10 punktów na 10 możliwych 10 opracowaniom. Pozostałe 7 prac uzyskało punktację w przedziale 7-9 na 10 możliwych punktów. Świadczy to o wysokim poziomie wszystkich prezentowanych prac konkursowych potwierdzającym duże umiejętności literackie dzieci, spory zasób wiedzy historycznej, ich godne podziwu zaangażowanie w poszukiwaniu śladów przeszłości.

7. Komisja konkursowa wyraża podziękowanie wszystkim nauczycielom prowadzącym – opiekunom uczniów i uczennic za poświęcony czas i merytoryczną pomoc a także wsparcie i motywowanie dzieci do udziału w konkursie, a tym samym do pielęgnowania śladów przeszłości. To piękna lekcja patriotyzmu zasługująca na szacunek.

ZIARNA HISTORII MOJEJ ZIEMI –

jakich Bohaterów naszej lokalnej przeszłości opisały dzieci w swoich pracach?

1. Jakuba Wysockiego z Rożnowic– jednego z polskich „Leonidasów”, uczestnika Bitwy Warszawskiej; poległego w wieku 20 lat w bitwie pod Dytiatynem zwanej „Polskimi Termopilami”;

2. Jana Walentego Klimkowicza z Gorlic – walczącego w Legionach Polskich, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę oficera wojska Polskiego, uczestnika Bitwy Warszawskiej. Po wybuchu II wojny światowej uczestnik kampanii wrześniowej, wzięty do niewoli przez Armię Czerwoną, osadzony w obozie jenieckim w Starobielsku, zamordowany w Katyniu w 1940 roku.

3. Jana Kantego Olszewskiego z Sitnicy – podpułkownika kawalerii Wojska Polskiego, jeńca obozu NKWD w Kozielsku zamordowanego w Katyniu w roku 1940.

4. Jana Sikorskiego z Gorlic – żołnierza Legionów polskich, uczestnika bitwy pod Kostiuchnówką w 1916 roku, w okresie międzywojennym nauczyciela gimnazjalnego, obrońca Lwowa we wrześniu 1939 roku, w czasie okupacji działacz konspiracyjny. Po wojnie, aż do roku 1963 nauczyciel i wychowawca młodego pokolenia w Liceum im. bpa Marcina Kromera w Gorlicach.

5. Jana Cetnarowicza ze Staszkówki – kaprala Wojska Polskiego od roku 1918, obrońcy Lwowa z roku 1919, uczestnika Wyprawy Kijowskiej, a następnie Bitwy Warszawskiej 15 sierpnia 1920 roku.

6. Michała Firlita z Bugaja – niezłomnego legionisty, uczestnika walk pod Nadwórną, Mołotkowem, Zieloną. Kawalerzysta II Brygady Legionów Polskich, jeden ze straceńców spod Rokitny w roku 1915, bitwy, w której atak ułanów przeszedł do historii jako przykład heroizmu i poświęcenia. Po wyleczeniu ran walczył pod Rarańczą, internowany na Wegrzech. Po zakończeniu Wielkiej Wojny przydzielony do Drugiego Pułku Szwoleżerów Rokitniańskich, uczestnik bitwy pod Skoczowem. W stopniu kaprala uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1919-1920, Ranny w Bitwie Warszawskiej. Kawaler Orderu Virtuti Militari.

7. Antoniego i Władysława Kotlinowskich z Racławic oraz Leopolda Karasia z Bugaja – w czasie II wojny światowej żołnierzy podziemia niepodległościowego, członków Armii Krajowej; schwytanych i rozstrzelanych przez Gestapo w lipcu 1944 roku w lesie koło Iwonicza.

8. Władysława Maniaka pseudonim „Szpon” ze Stróżówki – żołnierza elitarnego oddziału batalionów Chłopskich „Sablik”

9. Czesława Łukaszyka z Ropy – polskiego tułacza, żołnierza II Korpusu, uczestnika walk o wyzwolenie Bolonii w kwietniu 1945 roku.

10. Władysława Fiegi z Glinika Mariampolskiego – od roku 1914 walczącego w szeregach armii austriackiej, uczestnika bitew pod Gorlicami i Lwowem. Od 1918 roku ochotnika Wojska Polskiego, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej jako żołnierz 15 Pułku Piechoty o przydomku „Wilki” w okresie walk o granicę wschodnią Rzeczypospolitej, w tym bitwy pod Stefankowicami.

11. Jana Skorupy z Glinika Mariampolskiego – od roku 1917 żołnierza c.k. armii, a następnie w wolnej Polsce od roku 1919 ochotnika 15 Pułku Piechoty Ziemi Bocheńskiej o przydomku „Wilki”, walczącego w wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej.

12. Jana Fereńskiego z Mszany Dolnej, o pseudonimie „Sęp” – bohatera gorlickiego podziemia niepodległościowego w okresie II wojny światowej, działacza konspiracyjnego w strukturach ZWZ, zaangażowanego w ochronę ludności cywilnej oraz ratowanie aresztowanych przez Gestapo członków ruchu oporu

13. Jana Bażyka z Głębokiej – od roku 1915 uczestnika Wielkiej Wojny w szeregach armii austriackiej

14. Piotra Wszołka z Olszyn – w roku 1939 zmobilizowanego do Wojska Polskiego, wzięty do niemieckiej niewoli w czasie kampanii wrześniowej, od 1941 roku skierowany do przymusowych robót w Niemczech

15. Władysława Lipy z Turzy – od roku 1943 żołnierza Pierwszej Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki

16. Ks. Bronisława Michałowskiego z Chonowic koło Mościsk – od roku 1916 do 1960 proboszcza parafii w Staszkówce, niezłomnego kapłana, heroicznie zaangażowanego i oddanego Bogu i ludziom wbrew wszelkim przeciwnościom losu, symbolu nadziei która nigdy nie gaśnie

17. Katarzyny i Wojciecha Szatków ze Staszkówki – małżeństwa nauczycieli w szkole w Staszkówce od roku 1902, autorki pamiętników stanowiących cenne źródło informacji i świadectwo lokalnej historii mieszkańców Staszkówki w trudnych czasach obydwu wojen światowych

NAGRODY:

Każdy z uczestników Konkursu otrzymał pamiątkowy, dedykowany imiennie dyplom, książki o tematyce historycznej oraz komiksy wydane przez IPN, dotyczące głównie tematyki podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej oraz Żołnierzy Niezłomnych. Otrzymują również bon upominkowy z Media Ekspert o wartości 200,00zł. Wszystkie nagrody są finansowane ze składek własnych Braci Kurkowych.

Dla prac konkursowych ocenionych najwyżej, tj. 10 pkt na 10 możliwych do dyplomów dołączono recenzje napisane przez jednego z członków komisji konkursowej.

Nauczyciele prowadzący – opiekunowie uczniów otrzymali Listy Gratulacyjne. Natomiast każda z sześciu szkół, które wzięły udział w konkursie otrzymała Teki edukacyjną wydaną przez Instytut Pamięci Narodowej, a także zakupioną przez Bractwo grę wojenną „Bitwa Warszawska”.

« ‹ 1 z 2 › »